Vorig jaar oktober zei ik tegen iemand dat Sinterklaas voor mij zowel nostalgie, traditie als racisme is. Ik weigerde het gevoel dat ik in mijn leven heb ondergaan bij het Sinterklaasfeest in een hokje te laten plaatsen. Nu twee dagen voor de pakjesavond dit jaar merk ik toch dat alle racistische uitingen mijn nostalgische gevoelens bij deze traditie uit mijn jeugd verdrijven.
Nostalgie
Mijn eerste Sinterklaas herinneringen brengen mij naar Leiderdorp waar ik samen met mijn Surinaamse-Antilliaanse vader, Engels-Nederlandse moeder en broertje op 2 hoog woonde in de schansenwijk. Vier of vijf jaar was ik. Wat me vooral is bijgebleven is de spanning, het harde gebonk op onze voordeur, een grote juten zak en natuurlijk de vele Sinterklaaskadootjes. Maar ook het versieren van een taaitaai pop, het maken van een surprise en het bedenken van gedichten. Ik krijg dus warme gevoelens bij de herinneringen aan mijn Sinterklaasvieringen als kind.
Racisme
Tegelijkertijd herinner me ik het moment heel goed dat ik als 11-jarige met een vriendinnetje de flat door ging verkleed als zwarte piet. De opmerking: “he jij hoeft je helemaal niet te schminken” staat me nog helder bij. Het was de eerste en de laatste keer dat ik als zwarte piet door het leven ging.
En toen ik als 20-jarige student Culturele Antropologie meer kennis vergaarde over deze op school en door mijn ouders overgedragen traditie begon ik vraagtekens te zetten bij de invulling van dit Sinterklaasfeest. In het bijzonder bij de zwarte piet figuur. Zonder hier overigens verder iets mee te doen. Ik vierde immers al lang geen Sinterklaas meer. De Sinterklaasviering kwam pas weer om de hoek kijken toen ik kinderen kreeg. Mijn man gaf al direct aan geen fan te zijn van het Sinterklaasgebeuren vanwege die idiote zwarte piet. Als je van jongsafaan in situaties terecht bent gekomen, waar kinderen wijzend naar jou tegen hun moeder zeggen: “Kijk mam zwarte piet”, dan roept dat geen positieve gevoelens op.
Traditie
We zochten naar een manier om hiermee om te gaan binnen ons gezin. Ik herinner me een jaar waarin ik met mijn dochter naar mijn moeder reed om Sinterklaas te vieren. Mijn man ging lekker aan het werk. Maar toen de kinderen ouder werden en naar school gingen, vierden we toch ook pakjesavond thuis. Op de basisscholen lijkt het meer nog dan andere feesten onderdeel van het lesprogramma. Dit begint al met kinderen die vanaf de kleuterleeftijd het tv-programma het Sinterklaasjournaal op school kijken. Wel leggen we onze kinderen van jongsafaan uit wat voor gedachten wij hebben bij zwarte piet. En waarom we niet blij worden van zwarte piet. Maar ook dit is nog best een uitdaging bij een 5-jarige. Laatst zat ik met een hard krijsende kleuter op de fiets omdat ik iets verkeerds had gezegd over zwarte piet.
Pakjesavond
Wat betreft pakjesavond dit jaar zijn we er nog niet uit binnen ons gezin. Maar als we iets doen met pakjes as. vrijdagavond,dan kiezen we in ieder geval voor kadootjes waarin onze kinderen zichzelf herkennen. Want zoals ik al in mijn blog van 12 oktober jl. schreef: ‘Kinderen hebben zowel behoefte aan spiegels als ramen’. En ramen zijn er meer dan voldoende voor mijn kinderen in onze Nederlandse witte samenleving. Op school, in de bibliotheek, in de boekenwinkel, in de speelgoedwinkel, op televisie…………………..
En wat de basisschool van mijn kinderen betreft, hebben we samen met een aantal ouders de eerste stappen gezet om de school te ondersteunen bij de sprong naar een vernieuwde traditie zonder kwetsende elementen.
Volg het bord Diversiteit in speelgoed van Helen Sumter op Pinterest.